Powodów, dla których warto karmić piersią, jest wiele. Zachęcają do tego liczne towarzystwa naukowe, a Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) zaleca wyłączne karmienie piersią przez pierwsze 6 miesięcy życia dziecka.
Mleko matki jest idealnym pokarmem dostosowanym do potrzeb rozwijającego się niemowlęcia. Kobiety karmiące szybciej wracają do figury sprzed ciąży, mają mniejsze ryzyko zachorowania na nowotwór piersi i jajników. Dodatkowo karmienie piersią wzmacnia więź między matką a dzieckiem.
Podobnie jak w przypadku żywienia kobiet w ciąży, narosło wiele mitów dotyczących diety matki karmiącej.
Co powinna jeść matka karmiąca?
Karmienie piersią to duży wysiłek fizyczny, a często również psychiczny. W tym czasie nie możesz zapomnieć o jedzeniu - i to nie byle jakim jedzeniu "na szybko", ale o odpowiednim doborze produktów dobrym dla Ciebie i dziecka.
Jaka powinna być dieta matki karmiącej?
Niekiedy słyszymy rady, aby podczas karmienia zrezygnować z jedzenia orzechów, kakao czy mleka i przetworów mlecznych, a wszystko po to, aby dziecko nie nabyło alergii i zmian atopowych. Takie informacje to mity, których nie potwierdzają badania naukowe. Dietę eliminacyjną stosuję się jedynie w trakcie diagnostyki alergologicznej lub w przypadku stwierdzonej już alergii u matki, lub dziecka.
Aktualne nie rekomenduje się stosowania żadnych ograniczeń w diecie matki, aby uchronić dziecko przed alergią. W dużym skrócie - matka karmiąca może jeść wszystko, ale dieta musi być zdrowa i zgodna z zasadami racjonalnego żywienia.
Dieta matki karmiącej powinna być zbilansowana, różnorodna, jak najmniej przetworzona, bogata w świeże warzywa i owoce, rośliny strączkowe, przetwory mleczne (jogurty, twarogi, maślanki, kefiry), pełnoziarniste produkty zbożowe, zdrowe tłuszcze (tłuste ryby morskie, jaja, awokado, oleje roślinne).
Unikaj produktów przetworzonych (parówek, zupek instant, gotowych sosów w proszku, fast foodów), produktów zawierających olej palmowy i tłuszcze trans (paluszki, krakersy, chipsy, przekąski we fryturach), cukru, słodyczy, napojów, słodkich płatków śniadaniowych, a także alkoholu i innych używek. Ważna zasada - nie stosuj restrykcyjnych diet eliminacyjnych.
Zwiększ kaloryczność diety
Karmienie piersią to duży wydatek energetyczny - to utrata nawet 500 kcal w ciągu dnia. O tyle też kalorii powinna zwiększyć się energetyczność diety matki karmiącej w stosunku do diety sprzed ciąży. Zatem kaloryczność diety powinna mieścić się w przedziale 2300-3200 kcal w zależności od masy ciała, aktywności fizycznej czy wieku matki.
Posiłki powinny być regularne - najlepiej 5-6 posiłków dziennie dostarczających wszystkich niezbędnych składników odżywczych, witamin i minerałów.
Pamiętaj o płynach!
Płyny w czasie karmienia pełnią bardzo ważną rolę. Matka karmiąca powinna pić więcej płynów niż w takcie ciąży. Dzienne zapotrzebowanie na płyny wynosi około 3 litrów.
Czy matka karmiąca może pić kawę?
Podobnie jak w trakcie ciąży, matka karmiąca może pić kawę oraz herbatę. Dzienne spożycie kofeiny nie powinno być jednak wyższe niż 300 mg, co odpowiada 2-3 filiżankom (160 ml) kawy lub 6 szklankom (200 ml) herbaty. Pamiętaj, że kofeina znajduje się również w takich produktach jak kakao, napojach typu cola i napojach energetyzujących (Nie zaleca się ich spożycia!). Na rynku dostępne są również kawy bezkofeinowe, które są dobrą alternatywą dla tradycyjnej kawy zawierającej kofeinę.
Najwyższe stężenie kofeiny w mleku matki przypada po około 2 godzinach od jej wypicia, dlatego warto mieć to na uwadze podczas planowania karmienia.
Co z alkoholem podczas karmienia?
Wszyscy wiemy, że alkohol jest szkodliwy dla dziecka i matka nie powinna narażać swojego maleństwa na takie niebezpieczeństwo.
Jednak na odrobinę szaleństwa można sobie pozwolić. Matka karmiąca może okazjonalnie napić się alkoholu, ale musi pamiętać o przerwie między karmieniem. Niewielka ilość alkoholu (np. zawarta w lampce wina) znika z organizmu po około 2 godzinach - i taką przerwę najlepiej przyjąć planując kolejne karmienie dziecka.
Ważna jest suplementacja
Suplementacja w czasie karmienia wygląda podobnie jak podczas ciąży - zaleca się przyjmowanie kwasu foliowego, jodu, żelaza, witaminy D3, kwasów DHA. Kobietom, które z jakiegoś powodu stosują dietę ubogą w przetwory mleczne, poleca się zjadanie większych ilości produktów będących dobrym źródłem wapnia: bób, boćwina, brukselka, orzechy laskowe i włoskie, migdały, sezam, suszone figi, morele, kapustę czy pietruszkę. W celu ustalenia diety i odpowiedniej suplementacji warto zgłosić się do lekarza prowadzącego oraz na wizytę do dietetyka.
Leki u matki karmiącej
Jeśli jesteś zmuszona do korzystania ze środków farmakologicznych, koniecznie skonsultuj to z lekarzem – doradzi, który lek w najmniejszym stopniu przechodzi do pokarmu. Jeśli jest to możliwe, to przyjmuj lek w najdłuższej przerwie pomiędzy karmieniem. Należy pamiętać, że istnieje długa lista środków farmakologicznych, w przypadku których karmienie nie jest możliwe.
Niektóre preparaty są bezpieczne dla dziecka, ale mogą osłabić laktację – przykładem są tabletki antykoncepcyjne zawierające estrogen i progesteron. Dlatego w okresie karmienia zaleca się stosowanie innych form antykoncepcji.
dietetyk kliniczny w Centrum Medycznym CMP Piaseczno
Bibliografia
1. Poradnik Karmienia piersią wg zaleceń PTGHŻD, Warszawa, 2016
2. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących. Ginekol Pol. 5/2014, 85, 395-399